En pleine pandémie du coronavirus, les citoyens sortent dans les rues. Ils manifestent leur colère contre la décision du Tribunal constitutionnel polonais qui s’est prononcé, jeudi le 22 octobre, en faveur d’une limitation de l’accès aux soins d’avortement dans le cas d’une malformation grave du foetus.

W szczycie pandemii koronawirusa obywatele wychodzą na ulice. Manifestują swoją złość spowodowaną decyzją polskiego Trybunału Konstytucyjnego, który w czwartek 22 października opowiedział się za ograniczeniem dostępu do aborcji w przypadku poważnej wady płodu.

C’est évident : jamais auparavant il n’y avait autant de jeunes qui marcheraient ensemble pour soutenir une cause. Et pour bien comprendre la réalité polonaise en ce moment, il faut jeter un coup d’oeil sur les messages que les jeunes participants veulent faire transmettre. J’ai pensé à écrire un tel bulletin de blog pour justement mettre en relief la créativité et la colère des Polonais.e.s et, grâce à cela, montrer à quoi ressemble la société actuelle. Pour moi, c’est un article très important car moi, j’ai appris pas mal de choses sur ce que les jeunes regardent, écoutent et croient aujourd’hui ; sur ce qui les préoccupe, les passionne et les inquiète. Si vous avez des ami.e.s polonais.e.s, il vaut le coup de le lire pour mieux les connaître vous aussi.

To jasne – jeszcze nigdy wcześniej tylu młodych nie szło ramię w ramię, by dać wyraz poparciu dla jakiejś sprawy. Myślę, że żeby dobrze zrozumieć aktualną polską rzeczywistość, warto rzucić okiem na hasła, które uczestnicy marszów chcą przekazać światu. Pomyślałam, że zrobię taki wpis na bloga, żeby uwidocznić kreatywność i wściekłość Polek i Polaków i tym sposobem pokazać jak wygląda nasze społeczeństwo. Dla mnie to bardzo ważny artykuł, bo sama dowiedziałam się wiele na temat tego co oglądają, czego słuchają i w co wierzą młodzi ludzie, co ich zajmuje, pasjonuje i martwi. Jeśli macie przyjaciół w Polsce, przeczytajcie – może trochę lepiej ich poznacie.

Un petit disclaimer : dans cet article, je cite les messages qui contiennent de gros mots. Je ne sens pas besoin de les censurer ni les masquer, je pense que cela pourrait nuire au message de ce post. En ce qui concerne mon opinion, je supporte les femmes, je le ferai toujours, j’en suis une. Bon, on y va ?

Mały disclaimer – w tym tekście cytuję hasła zawierające wulgaryzmy. Nie czuję potrzeby ich cenzurowania czy zakrywania, myślę, że to zaszkodziłoby przesłaniu tego wpisu. A jeśli chodzi o moją opinię – wspieram kobiety, zawsze będę to robić, jestem jedną z nich. Dobra, lecimy?

#1 Myślę, czuję, decyduję

Peut être traduit comme :

Je pense, je sens, je décide

Il faut le souligner dès le début : le but principal de cette manifestation, c’est de revendiquer le droit à l’avortement. Certes, la colère des gens se concentre sur le parti au pouvoir, à savoir Le Droit et Justice, mais beaucoup d’activistes de la Grève de Femmes rappellent : la femme et son corps à elle sont au coeur de cette bataille. Les manifestant.e.s veulent souligner que ce n’est que la femme qui puisse faire ce choix et qu’il faut lui faire confiance en ce sujet.

Trzeba podkreślić to od początku – nadrzędnym celem tej manifestacji jest odzyskanie prawa do aborcji. Oczywiście gniew ludzi koncentruje się na partii rządzącej, ale wiele aktywistek Strajku Kobiet przypomina: to kobieta i jej ciało są przedmiotem protestu. Manifestujący chcą podkreślić, że tylko kobieta może dokonać wyboru i trzeba jej w tym względzie zaufać. 

#2 Czas zielarek minął

Peut être traduit comme :

Le temps des herboristes est passé

Il s’agit ici des femmes spécialisées dans le domaine de plantes qui assureraient le contrôle de fertilité. Elles agiraient dans des pays ou l’avortement est illégal, parce que, comme le disent certain.e.s, l’avortement avait fait, continue à faire et fera toujours partie de la vie.

Zielarki to kobiety wyspecjalizowane w dziedzinie ziół mających kontrolować płodność. Mają działać w krajach objętych zakazem aborcji, bo jak twierdzą, aborcja była, jest i będzie częścią życia – kobiet, mężczyzn, rodzin.

Za hasło bardzo dziękuję Basi yellw_cat.

#3 ***** ***

Huit étoiles qui cachent deux mots : “jebać PiS”. “Jebać” en polonais sert de l’expression ultime de colère envers quelqu’un ou quelque chose. Traduisible en français comme “emmerder”, „enculer”, le slogan peut être décrypté comme “enculer le PiS”. Pardon my French? Pas forcément, le langage de ces manifestations se veut être direct et vulgaire : les gens sont en rage et ça doit se voir. Le nom même, on le doit au mouvement critique envers le parti au volant ; ledit mouvement a déclenché après les élections présidentielles en été 2020, emportées par le candidat associé au PiS.

Osiem gwiazd, które skrywają dwa słowa: “jebać PiS”. “Jebać” jest wyrazem najwyższej złości wobec osoby lub zjawiska. Na francuski można to przetłumaczyć jako “emmerder”. Wybaczcie łacinę? Nie do końca, język tych manifestacji chce być właśnie taki – bezpośredni i wulgarny. Ludzie są wściekli i ma to być widać. Sam tajemniczy skrót jest hasłem ruchu sprzeciwiającego się partii, która siedzi obecnie za kierownicą. Ruch stał się mocno widoczny po wygranej kandydata popieranego przez PiS w wyborach prezydenckich latem tego roku.

#4 Kinga, mrugnij 8 razy jeśli potrzebujesz pomocy

Peut être traduit comme :

Kinga, clignez des yeux 8 fois si tu as besoin d’aide. 

Il s’agit de Kinga Duda, la fille dudit président, Andrzej Duda, qui est récemment devenue sa conseillère sociale. Ni elle, ni sa mère, la première dame Agata Kornhauser-Duda, ne s’expriment trop sur les réseaux ni sur les plateaux télé. On reproche d’ailleurs à Agata Duda ce manque de prise de parole, surtout aux sujets qui concernent les femmes et leurs problèmes. Et pourquoi cligner 8 fois ? Rappellez-vous le mouvement étoilé.

Chodzi o Kingę Dudę, córkę wspomnianego prezydenta, Andrzeja Dudy, która ostatnio została mianowana jego doradczynią społeczną. Ani ona, ani jej matka, pierwsza Dama Agata Kornhauser-Duda, nie zabierają często głosu w mediach społecznościowych ani w stacjach telewizyjnych. Agacie Dudzie zarzuca się zresztą tę niechęć do wystąpień, zwłaszcza w tematach, które dotyczą kobiet i ich problemów. A dlaczego mrugnąć 8 razy? Przypomnieć sobie proszę rozgwieżdżony ruch.

#5 Kot może zostać, reszta wypierdalać

Peut être traduit comme :

Allez vous chercher, sauf le chat : lui, il peut rester. 

Une allusion à l’animal mascotte du leader du parti, actuel vice-premier ministre Jarosław Kaczyński, figure majeure sur la scène politique polonaise. Certains estiment que c’est ce dernier qui serait réellement au pouvoir : il contrôlerait toutes les actions du palais présidentiel. Kaczyński n’a pas de petite famille, les chats (il en aurait deux ou trois en fait) sont donc devenus symbole de son entourage le plus proche.

Aluzja do pupila lidera PiS-u, aktualnego wicepremiera Jarosława Kaczyńskiego, potężnej figury polskiej sceny politycznej. Niektórzy twierdzą, że to właśnie on trzyma w Polsce władzę – miałby kontrolować wszystkie poczynania pałacu prezydenckiego. Kaczyński nie ma rodziny, to jego koty (ma ich właściwie dwa lub trzy) stały się symbolem jego najbliższego otoczenia.

#6 Obyś chuju wdepnął w lego

Peut être traduit comme :

Que tu marches sur des briques Lego, espèce de con

Inutile de l’expliquer, hein ? Testé par tous les parents, sentiment grave déplaisant, on désapprouve collectivement.

Nie trzeba tłumaczyć, prawda? Testowane przez wszystkich rodziców, nad wyraz nieprzyjemne uczucie, zbiorowo odradzamy.

#7 Ja mam 20 lat, ty masz 20 lat, przed nami emigracja

Peut être traduit comme :

Moi, j’ai vingt ans, toi t’en as autant, l’étranger nous attend

Une allusion à la chanson hit des années soixante “Dwudziestolatki” de Maciej Kossowski, dont les paroles font une éloge de jeunesse : tout est possible pour ceux et celles qui ont vingt ans. Sauf que, en ce moment, de plus en plus de jeunes polonais.e.s envisagent la fuite.

Aluzja do hitu lat sześćdziesiątych, czyli “Dwudziestolatków” Macieja Kossowskiego. Słowa tej piosenki to pochwała młodości – wszystko jest możliwe dla tych, którzy i które mają dwadzieścia lat. Z tym, że obecnie coraz Polek i Polaków w tym wieku spośród wszystkich dostępnych opcji rozważa ucieczkę.

#8 Jarek, nie wezmę ci nic z Avonu

Peut être traduit comme :

Jarek, je t’offre rien de chez Avon

Réseau de distribution de produits de beauté, Avon a longtemps été synonyme d’une collectivité de femmes, réunies autour des nouveautés cosmétiques. Je me rappelle que, quand j’étais lycéenne, les catalogues circulaient, et au lieu d’écouter la prof de mathématiques parler de trigonométrie, je découvrais la magie de pages imbibées de parfums dont l’odeur délicate se dégageait au fur et à mesure qu’on les frottait… Bon, bref, Avon signifiait à l’époque un cercle d’amies qui très souvent échangeaient les informations sur les promos du moment. Desolée, Jarek, t’en es exclu.

Sieć dystrybucji kosmetyków Avon długo była w Polsce synonimem społeczności kobiet, zgromadzonych wokół nowinek dla urody. Z liceum pamiętam krążące wszędzie katalogi i zamiast słuchać babki od matmy jak opowiada o trygonometrii (mea culpa!), odkrywałam magię stron nasączonych perfumami, których delikatny zapach wydobywał się z karki przy pocieraniu jej palcem… Krótko mówiąc, w swoim czasie Avon równał się kręgowi przyjaciółek, wymieniających się informacjami o produktach w dobrej cenie. Sorki, Jarek, nie masz tam wstępu.

#9 Dziunia, jesteś pijana władzą

Peut être traduit comme :

Meuf, t’es ivre de pouvoir

La plus visible activiste pro-life Kaja Godek est un des personnages auxquels se prennent les pancartes. Celle-ci fait allusion à la petite série YouTube „Kuce z Bronxu”, „Les Poneys de Bronx” : une suite de vidéos courtes absurdes, dont les personnages, à savoir des poneys (très peu) animés parlent d’une voix faible, sous-titrée avec des fautes d’orthographe. Je les ai découverts en préparant ce bulletin de blog. Avant de me mettre à écrire ce texte j’en savais rien du tout, c’est mon amie Hania qui m’a introduit aux Poneys. Merci ma chérie, je me sens un peu moins préhistorique, là.

Jedną z osób, którą krytykują transparenty jest Kaja Godek, najbardziej widoczna aktywistka ruchu pro-life. To hasło jest odniesieniem do miniserialu „Kuce z Bronxu” na YouTube – chodzi o krótkie, absurdalne filmiki, których bohaterami są wspomniane, (niezbyt) animowane kucyki, mówiące słabym, jakby zmęczonym 😉 głosem, ilustrowanym napisami z błędami ortograficznymi. Dowiedziałam się o istnieniu Kuców przygotowując się do pisania tego opracowania, a w temat wprowadziła mnie moja koleżanka Hania. Dziękuję, Haniu! Czuję się trochę mniej dinozaurem.

#10 Nawet rodzynki w serniku są lepsze niż rządy PiS-u

Peut être traduit comme :

On a moins de mal à accepter les raisins du cheesecake que le fait d’être gouvernés par PiS

Figurez-vous qu’en Pologne il y a des gens qui détestent à ce point les raisins dans la structure du cheesecake qu’à Noël, c’est la guerre ! Ça passe tout simplement pas. Et vous, vous êtes plutôt team #raisins ou #pasdutout ? Dans certains foyers, on tranche sur le conflit en rajoutant les raisins à la toute fin des préparatifs. Puisque mon beau-frère n’aime pas les raisins, ma mère nous propose toujours le cheesecake moitié-moitié. Et ça marche !

Wyobraźcie sobie, że w Polsce są ludzie, którzy do tego stopnia nie cierpią rodzynek w strukturze sernika, że Boże Narodzenie to wojna w rodzinie! Tego się po prostu nie da zjeść. A Wy jesteście team #rodzynkiwserniku czy #tylkonieto? W niektórych domach rozwiązuje się konflikt, dodając ten makabryczny składnik pod koniec przygotowania ciasta tylko do jego połowy. I ponieważ mój szwagier rodzynek w serniku nie trawi, moja Mama zawsze piecze pół na pół. I działa!

#11 Już wiem, czemu Agnieszka już tutaj nie mieszka

Peut être traduit comme :

Je sais maintenant pourquoi Agnieszka n’habite plus là

Une autre allusion à une chanson polonaise, extrêmement connue dans les années 2000. Groupe de rock Łzy a créé un texte à propos d’une fille qui vit un été passionné avec un garçon. Quand celui-ci veut la retrouver après un certain temps, il sonne à la porte, mais bien qu’elle soit là, elle ne veut pas le voir. Alors c’est sa maman qui informe le pauvre gars que Agnieszka n’habite plus la maison. Eh bien, le garçon souffre mais au bout d’un certain temps, il oublie sa bien-aimée. Aucune boum ne pouvait avoir lieu sans cette chanson scandée au bout du souffle. Nostalgie.

Kolejna aluzja do polskiej piosenki, mega popularnej w latach 2000. Rockowy zespół Łzy stworzył tekst o dziewczynie, która przeżywa letni romans z chłopakiem. Gdy ten chce ją po jakimś czasie odnaleźć, dzwoni do jej drzwi, ale ona pęka – nie chce go widzieć. Jej mama informuje więc chłopca… I tu wjeżdża piosenka, która na pewno już gra Wam w głowach.

#12 No woman, no kraj

Peut être traduit comme :

Pas de femme, pas de pays

Jeu de mots génial : une reprise de la chanson hyper connue de Bob Marley, No Woman No Cry. Le verbe “pleurer” en anglais, “to cry”, ressemble le mot polonais “kraj”, “le pays”. Sans les femmes, pas d’avenir, pas de pays, rien.

Genialna gra słów – przeróbka superznanej piosenki Boba Marleya No Woman No Cry. Bez kobiet nie ma przyszłości, nie ma kraju, nie ma niczego.

 

Wouah, ça y est, vous êtes bien arrivé.e.s à la fin de ce bulletin. J’espère qu’après la lecture, vous étes au moins un peu mieux informé.e.s sur la situation en Pologne et que vous avez découvert quelque chose d’intéressant. Qu’en dites-vous ? Partagez, ce serait génial d’avoir quelques mots de retour. Je pense que c’est un des articles les plus importants dans l’histoire de ce coin du français.

Wow, mamy to, dotarliście do końca tego wpisu! Mam nadzieję, że po jego lekturze wiecie nieco lepiej jak opowiadać Francuzom o tym co dzieje się w Polsce. Podobał Wam się wpis? Podzielcie się, byłoby super dostać informację zwrotną. Myślę, że to jeden z najważniejszych wpisów w historii tego francuskiego zakątka.

Ilustracja na okładce wpisu: Krystyna Engelmayer-Urbańska, do pobrania tutaj.