You are currently viewing C’est la rentrée littéraire ! O fenomenie jesiennego czytania

C’est la rentrée littéraire ! O fenomenie jesiennego czytania

Choć przed nami jeszcze trzy tygodnie lata, z pierwszym dniem września do naszej rzeczywistości zawsze wkrada się już dyskretny zapaszek jesieni.

Dni stają się krótsze i deszczowe, w marketowym koszyku obok chleba i masła lądują nowe zeszyty, a drzwi od sklepu z obuwiem do przedszkola praktycznie nie zamykają się, bo przez wakacje wszystkie małe stopy w mieście urosły o jakieś trzy rozmiary. My trąbimy o powrocie do szkoły, Francuzi mówią na to “la rentrée”. W kraju naszych przyjaciół jest jednak inny fenomen o podobnej nazwie, związany bardziej z księgarnią i biblioteką niż z wyładowanym zeszytami plecakiem. Mowa o la rentrée littéraire. Co to takiego, dlaczego jesienią wszyscy Francuzi interesują się rynkiem wydawniczym i co ma do tego kasa? Zapraszam do lektury wpisu!

Nie kryją się z krytyką

Jeśli u schyłku lata odpalisz jakikolwiek serwis informacyjny, zawsze znajdziesz tam artykuł z rentrée littéraire w nazwie. Le Figaro, France24.com, France Culture, Aufeminin… Tak Francuzi nazywają moment w roku, w którym pojawiają się nowe propozycje książkowe. A ponieważ dzieje się to wraz z nadejściem nowego roku szkolnego (la nouvelle année scolaire), dzieci wracają do nauki, a książki i ich autorzy – do księgarń, i oba te powroty określa się tak lubianym przez Francuzów czasownikiem “rentrer”. 

Moja #videofiszka, czyli krótkie spotkanie z praktycznymi francuskimi zwrotami. O książkach i nie tylko

No dobra, ale dlaczego półki uginają się od nowych powieści i tomów poezji akurat na przełomie sierpnia i września, a nie na przykład w styczniu czy na Wielkanoc? Ano dlatego, że właśnie na jesień przypada czas przyznawania autorom najważniejszych nagród literackich. Prix Goncourt, Prix Femina, Prix de l’Académie Française – te nazwy kojarzy każdy czytelnik. Tylko skąd we Francuzach taka żyłka pasjonatów literatury? Istnieje pogląd, że Francuzi uwielbiają… wyrażać swoje zdanie, krytykując tym samym zdanie innych. Wynik meczu, wyrok sądu, decyzja rządu, opinia znawców? Trzeba je odpowiednio skomentować. Wyczuwam głębokie polsko-francuskie porozumienie dusz.

Francuski Start
Kliknij na baner aby dowiedzieć się więcej!

Trochę statystyk i łyżka dziegciu

W tym roku rentrée littéraire to ponad 500 tytułów – powiedziałoby się, że to dużo, choć według tygodnika (un hebdomadaire) Livres Hebdo, od trzech lat liczba nowych tomów regularnie spada. W tym roku w związku z sytuacją spowodowaną wirusem Covid-19 zdecydowanie spadła na przykład liczba książek w kategorii pierwszej powieści – “le premier roman”. Tutaj przeczytacie o tym więcej.

Początek jesieni to zatem dla Francuzów czas przyglądania się temu, jak z kilku setek książek pretendujących do ważnych nagród literackich na placu boju zostaje ich coraz mniej i mniej, a te najlepsze okrywają się chwałą i czerwonymi papierowymi paskami. To też źródło niemałych kontrowersji, które dokłada do czytelniczego ognia. Po pierwsze, przyznający nagrody nie są w stanie przeczytać absolutnie każdej książki, która pojawia się na rynku, tyle ich jest! Wybór jest zatem całkowicie arbitralny. Po drugie – wielu krytyków jest też autorami, a ich powieści publikowały te same wydawnictwa, które teraz proponują im nowe książki do recenzji. A przecież nie robią tego za darmoszkę (gratos, z wymówieniem -s). Daleko temu do neutralności, prawda? 

Jestem ciekawa czy czytasz. Udaje Ci się znaleźć na to czas? Czy w swoich czytelniczych wyborach kierujesz się decyzjami krytyków, czy sam.a wybierasz swoje lektury? 

Poćwicz francuski i obejrzyj to świetnie przygotowane wideo, odpowiadając na pytania:

C’est quoi exactement la rentrée littéraire ?

  1. La publication des nouveaux manuels scolaires.
  2. La parution de la nouvelle édition du dictionnaire français-français.
  3. L’arrivée des nouveaux romans au début du mois de septembre.

Les romanciers se trouvent invités…

  1. sur les plateaux télé 
  2. à la radio
  3. aux journaux
  4. toutes les réponses sont correctes

Pourquoi les Français aiment-ils tant la compétition littéraire ?

  1. Ils sont tou.te.s passionné.e.s par là lecture, à l’unanime.
  2. Ils aiment critiquer les décisions issues par quelqu’un d’autre.
  3. Ils rêvent tous de devenir écrivain.e.s un jour.

Quelle est la source majeure de controverse en ce qui concerne l’attribution des prix ?

  1. Les maisons d’édition paient trop peu les auteurs en question.
  2. Les critiques méprisent les auteurs.
  3. Les jugements des critiques ne sont pas objectifs car ils publient eux aussi leurs romans chez les éditeurs dont les publications ils couronnent de prix.

Pourquoi le Prix Goncourt est-il le prix le plus prestigieux ?

  1. Il apporte au vainqueur une très considérable somme d’argent.
  2. C’est le prix littéraire avec la plus longue tradition au monde, ce qui aide les livres à se vendre. 
  3. Les livres primés portent le fameux bandeau rouge qui garantit la gloire immortelle. 

Quelle somme ces prix rapportent-ils ?

  1. Prix Goncourt
  2. Prix de l’Académie Française
  3. Prix Femina 
  4. Prix Renaudot

Vocabulaire

le suspens – pełne emocji zawieszenie, oczekiwanie

Bref, du suspens, des larmes et surtout de la polémique. 

Krótko mówiąc: suspens, łzy i przede wszystkim polemika.

un rite – rytuał, zwyczaj

Pour survivre à cette période morose, les Français ont inventé un rite aussi unique que déroutant : la rentrée littéraire. 

Aby przetrwać ten ponury czas, Francuzi wymyślili rytuał tyleż wyjątkowy, co dziwny – la rentree litteraire.

dédaigner – pogardzać

Le reste de l’année, quand ils ne s’appellent pas Michel Houellebecq, les médias les dédaignent. 

Przez resztę roku, jeśli nie nazywają się Michel Houellebecq, media nimi gardzą.

sans fondement – bezpodstawny

Disons-le franchement, cette indignation n’est pas sans fondement. 

Powiedzmy sobie szczerze, to oburzenie nie jest bezpodstawne.

passer inaperçu – przejść niezauważonym

Dans cette mêlée gigantesque, vous imaginez bien que l’immense majorité des ouvrages passe totalement inaperçu !

Łatwo sobie wyobrazić, że tym wielkim tyglu ogromna większość dzieł przechodzi kompletnie niezauważona!

biaisé – nieobiektywny, skrzywiony

Bref, vous voyez ou je veux en venir : la sélection est nécessairement arbitraire, injuste, biaisée…

Krótko mówiąc, widzicie do czego zmierzam – selekcja siłą rzeczy jest arbitralna, niesprawiedliwa i nieobiektywna.

passer à la trappe – popaść w zapomnienie

Les autres passent à la trappe. Ou, plus exactement, au pilon…

Reszta trafia w niepamięć. A raczej, do niszczarki…

Réponses :

1.3, 2.4, 3.2, 4.3, 5.2.

Les prix : 1. 10 euros, 2. 7500 euros, 3. 0 euros 4. 0 euros

Ten post ma 2 komentarzy

  1. Olga

    Ta lekcja jest ekstra! Znaczy ten wpis! Dawno nie miałam takiej przyjemności z nauki!

    1. marta

      Wow, dziękuję! Bardzo się cieszę i idę pisać kolejne!

Dodaj komentarz